Χωρίς κοινή θέληση η ηγεσία της ΕΕ .

ΤΟΥ Κ. ΣΗΜΙΤΗ Παρασκευή 24 Δεκεμβρίου 2010
Oι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου έγιναν δεκτές σε ένα μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινής γνώμης με απογοήτευση. Οι αναμονές για ρυθμίσεις που θα έλυναν τα προβλήματα «των αδύναμων χωρών του Νότου» δεν δικαιώθηκαν. «Οι χώρες του Βορρά πήραν ακριβώς αυτό που ήθελαν» σχολίασαν οι εφημερίδες. Ηταν όμως οι αναμονές δικαιολογημένες; Ή αποτελούσαν ευχές που παράβλεπαν την πραγματικότητα; Η κρίση έθεσε στα κράτη-μέλη της Ενωσης το ερώτημα αν απαιτούνται κανόνες που αφορούν τις αιτίες της κρίσης ή μονιμότερες μεταβολές στη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή μια νέα σταθερή οικονομική διακυβέρνηση. Η πλειοψηφία των κρατών-μελών της Ενωσης θεωρούσε ότι η κρίση μπορεί και πρέπει να αντιμετωπισθεί με τα υπάρχοντα θεσμικά μέσα. Οσο προχωρούσε όμως η κρίση, η αντίληψη αυτή υποχωρούσε, ιδίως από τότε που άρχισε να διαφαίνεται ο κίνδυνος πτώχευσης της Ελλάδος με αλυσιδωτές επιπτώσεις σε Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ισπανία και στο σύνολο της ζώνης του ευρώ. Το αποτέλεσμα ήταν τρεις θεαματικές πρωτοβουλίες, οι οποίες ξεπερνούσαν το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο. Οι τρεις πρωτοβουλίες ήταν:
α) Η χορήγηση στην Ελλάδα ενός δανείου ύψους 110 δισ. ευρώ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) υπό τον όρο της επιτήρησης της οικονομίας της και της συμμόρφωσής της στις παρεχόμενες οδηγίες.
β) Η συμφωνία για τη σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθεροποίησης μαζί με το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, ο οποίος θα παρέχει εγγυήσεις ύψους 720 δισ. ευρώ για τον δανεισμό των κρατών-μελών της Ενωσης. Η Ιρλανδία είναι η πρώτη χώρα που έκανε χρήση του μηχανισμού αυτού ώστε να εξασφαλίσει πιστώσεις 85 δισ. ευρώ και να αντιμετωπίσει την κατάρρευση των τραπεζών της.
γ) Η απόφαση της ΕΚΤ στις 16 Μαΐου 2010 να αγοράζει ομόλογα των κρατών-μελών τόσο απευθείας από τα κράτη όσο και από τράπεζες που τα κατέχουν. Η ενέργεια αυτή δεν συμβιβάζεται με τις Συνθήκες που καθορίζουν τη λειτουργία της Ενωσης. Συνιστά όμως μια σημαντική βοήθεια στις χώρες που συναντούν δυσκολίες. Οι πρωτοβουλίες αυτές παρουσιάστηκαν αρχικά ως το ζητούμενο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης. Δεν το αποτελούσαν όμως. Αποδείχτηκαν χρήσιμες αλλά όχι επαρκείς. Οι αμφισβητήσεις ως προς τη φερεγγυότητα των κρατών-μελών εντάθηκαν. Ολο και περισσότερο έγινε φανερή η ανάγκη νέων θεσμικών ρυθμίσεων που θα εξασφάλιζαν βεβαιότητα τόσο στα κράτη-μέλη όσο και στις αγορές. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Προεδρία της Ενωσης προχώρησαν από τον Φεβρουάριο του 2010 στην επεξεργασία ενός σχεδίου για την αντιμετώπιση της κρίσης. Στόχος, όπως ανέφεραν, «η καλύτερη δημοσιονομική πειθαρχία, η πιο συστηματική εποπτεία των εσωτερικών εξελίξεων σε κάθε κράτος-μέλος, ο συντονισμός των δράσεων των μελών και τέλος, η πιο αποτελεσματική διαχείριση της κρίσεως». Οι προτάσεις της ομάδος εργασίας, της αποκαλούμενης «δύναμης κρούσης για την οικονομική διακυβέρνηση», έγιναν κατ΄ αρχήν δεκτές από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου. Αποφασίστηκε η περαιτέρω επεξεργασία τους και η λήψη οριστικών αποφάσεων στο πρόσφατο Συμβούλιο του Δεκεμβρίου. Ως τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου προέκυψαν διαφωνίες μεταξύ των μελών σε σχέση με τα προβλήματα που καλούνταν να λύσουν. Παράδειγμα αποτέλεσε η αντικατάσταση του «Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθεροποίησης» ο οποίος θα λειτουργεί ως το 2013 με έναν μόνιμο μηχανισμό σταθεροποίησης. Αλλες χώρες όπως η Γερμανία υποστήριζαν ότι έτσι θα ελεγχθούν οι εξελίξεις πιο αποτελεσματικά ενώ οι χώρες του Νότου εξέφραζαν τον φόβο ότι θα καταστεί πιο δύσκολη η παροχή δανείων. Το Συμβούλιο του Δεκεμβρίου έπειτα από σύντομη ανταλλαγή απόψεων αποφάσισε «να τροποποιηθεί η Συνθήκη προκειμένου να θεσπιστεί μόνιμος μηχανισμός από τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, ο οποίος θα διασφαλίζει τη χρηματοοικονομική σταθερότητα του συνόλου της ευρωζώνης (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας)».
... Πρόοδος επιτυγχάνεται όταν δεν ενδιαφερόμαστε μόνο για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ελλάδα αλλά συνολικά για την ισχυροποίηση της Ενωσης. Οταν χτίζουμε τις αναγκαίες συμμαχίες ώστε αποφάσεις και θεσμοί να μην υπολείπονται των ευλόγων προσδοκιών μας.
Ο κ. Κώστας Σημίτης είναι πρώην πρωθυπουργός.
Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/