Πόσο αμερόληπτες είναι οι προβλέψεις των οικονομολόγων;
Του Πασχου Mανδραβελη
Οταν τον Οκτώβριο του 1929 ο διάσημος οικονομολόγος Ιρβινγκ Φίσερ προφήτευε ότι «οι μετοχές έχουν φτάσει σε ένα μόνιμα υψηλό επίπεδο» ξέρουμε ότι το πίστευε. Λίγες μέρες μετά έγινε το κραχ της Γουολ Στριτ και έχασε σχεδόν όλη την περιουσία του. Τώρα που ο Νουριέλ Ρουμπινί προφητεύει την καταστροφή της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Γαλλίας και μερικών ακόμη χωρών κανείς δεν ξέρει αν αυτά που λέει τα πιστεύει. Μπορεί οι προφητείες του να γίνονται για να βοηθήσουν τα χαρτοφυλάκια των πελατών της εταιρείας Rubini Global Economics. Για να είμαστε ακριβείς, δεν ξέρουμε καν ποιοι είναι οι πελάτες του καθηγητή στο NYU Νουριέλ Ρουμπινί.
Δεν θα μάθουμε ποτέ αν το αυγό γέννησε την κότα, αν δηλαδή οι προφητείες των καθηγητών οικονομικής διαμορφώνουν τη στρατηγική των πελατών τους ή η στρατηγική των πελατών τους διαμορφώνει τις προφητείες τους. Αλλά ένας διαρκώς αυξανόμενος αριθμός οικονομολόγων έθεσε ένα απλό πρόβλημα δεοντολογίας στον κλάδο τους. Ολοι αυτοί οι μεγαλόσχημοι καθηγητές, που αρθρογραφούν διαμορφώνοντας την κοινή γνώμη, συμβάλλουν στη χάραξη πολιτικών συμβουλεύοντας κυβερνήσεις και γενικώς όσα λένε έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη ζωή των απλών ανθρώπων, οφείλουν να αποκαλύπτουν την πελατειακή τους σχέση με μεγάλα funds, τράπεζες ή εταιρείες που κερδίζουν λεφτά από τη διαμόρφωση των πολιτικών αυτών.
Η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς» είχε πρόσφατα μερικά παραδείγματα που πρέπει να μας προβληματίσουν. Ο καθηγητής του Στάνφορντ Ντάρελ Ντάφι συνέγραψε ένα βιβλίο για τη νομοθετική ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα, αλλά δεν ανέφερε ότι είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας αξιολόγησης «Μούντις», που είναι υποκείμενο αυτής της ρύθμισης.
Η σχολιαστής σε πολλά μέσα ενημέρωσης οικονομικών θεμάτων καθηγήτρια του Μπέρκλεϊ Λάουρα Ντ' Αντρέα Τάισον δεν αναφέρει συχνά ότι είναι διευθύντρια στη Μόργκαν Στάνλεϊ.
Ο καθηγητής του Κολούμπια Ρίτσαρντ Κλαρίντα, ο οποίος υπηρέτησε ως στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ υπό τον Τζορτζ Μπους Τζούνιορ, δεν αναφέρει ότι είναι εκτελεστικός αντιπρόεδρος της «Πίμκο», μιας μεγάλης εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων.
Το πρόβλημα επισημάνθηκε με το άρθρο «Οικονομολόγοι, οικονομικά συμφέροντα και οι σκοτεινές γωνιές της κατάρρευσης: Είναι ώρα να θεσπιστεί κώδικας δεοντολογίας για τους οικονομολόγους» δύο οικονομολόγων στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Αμχερστ. Οι Τζέραλντ Επστέιν και Τζέσικα Κάρικ-Χάγενμπαρθ μελέτησαν τις δημοσιεύσεις (δημοσιογραφικές και ακαδημαϊκές), όπως επίσης και τις δημόσιες εμφανίσεις δεκαεννέα κορυφαίων οικονομολόγων των ΗΠΑ την περίοδο 2005 - 2009 «για να προσδιοριστεί πόσες φορές αυτοί οι οικονομολόγοι διατύπωσαν ρητώς τις σχέσεις τους με ιδιωτικούς ή δημόσιους οικονομικούς φορείς όταν έγραφαν ή σχολίαζαν ζητήματα οικονομικής πολιτικής».